Millibeter

Het bedrijf Millibeter in Aartselaar kweekt larven van de zwarte wapenvlieg (Hermetia illucens) met organisch afval. De larven dienen als grondstof voor de chemische industrie en voor veevoeder. "In de natuur is organisch afval het begin van een volgende keten. Waarom zouden we dat proces niet industrialiseren?"

Johan Jacobs, oprichter van Millibeter, schuwt het avontuur niet. In 2012 zei hij zijn loopbaan als diplomaat vaarwel en begon hij met het kweken van insecten op zijn eigen zolder. "Ik las over de eigenschappen van de zwarte wapenvlieg en zag er economische mogelijkheden in", vertelt Jacobs. "Nu telt Millibeter acht werknemers en een onderzoekslaboratorium waar 100 kilogram afval per dag wordt verwerkt."

Interessante veelvraten

Hoewel de naam anders doet vermoeden, is de zwarte wapenvlieg een onschadelijke soort uit Zuid-Amerika. Johan Jacobs: "De vliegen eten alleen als larf. Alle energie voor hun verdere levensloop moeten ze dus in de larf-fase opslaan. Dat maakt van hen interessante veelvraten. We voeden de larven met organisch afval: in ons labo enkel met plantaardig afval en voormalige levensmiddelen, maar mest en slachtafval behoren ook tot de mogelijkheden. Na 21 dagen worden ze 'geoogst'. Slechts 1 procent mag zich ontpoppen tot vlieg. Uit de rest puren we nieuwe grondstoffen – onder meer vet, eiwit en chitine – voor de veevoederindustrie en de chemische industrie."

De mogelijke toepassingen zijn talrijk. "Chitine kan dienen als vlokmiddel in waterzuiveringsinstallaties, als grondstof voor cosmetica of als veevoederadditief. Met larvenvet kun je onder meer vloerzeep, shampoo, lijm, biodiesel en smeermiddelen maken."

Meer opbrengst dan soja

Millibeter geeft afvalstromen een tweede leven en kan op termijn een duurzame oplossing bieden voor het mestoverschot in Europa. Maar daar houdt het niet op. "De grootschalige kweek van larven maakt ons minder afhankelijk van soja, vismeel, palmvet en kokosolie", meent Jacobs. "Nu voeren we die producten massaal in vanuit Latijns-Amerika en Zuid-Oost-Azië. De ontginning ervan heeft een verwoestende impact op het lokale milieu, om over de CO₂-uitstoot tijdens het transport nog maar te zwijgen. Ook vanuit economisch perspectief zijn onze larven een interessant alternatief. De palm- en kokosoliemarkt kent namelijk veel prijsschommelingen."

"Daarnaast bieden larven een interessant ruimtelijk voordeel: de kweekbakken zijn stapelbaar. Een vierkante meter larven levert zo veel meer eiwitten op dan een vierkante meter soja. De larven hebben ook geen extra water nodig om te groeien, zij halen al hun vocht uit het afval dat ze eten."

Bij wet verboden

Het bedrijf heeft nog enkele hordes te nemen. "De Europese wetgeving is niet voorzien op het gebruik van insecten als afvalverwerkers", aldus Jacobs. "We mogen ze momenteel enkel plantaardig afval voeren: varkensmest en slachtafval zijn bij wet verboden. Dat is jammer, want Vlaanderen produceert per dag 18 miljoen liter varkensmest waarvoor nog geen ecologisch verantwoorde oplossing bestaat. Op dit ogenblik zijn er ook nog beperkingen voor het gebruik van larven in veevoeder, zelfs voor de larven die op plantaardige stromen gekweekt werden. De Europese Commissie herziet momenteel de regels, maar dat heeft tijd nodig."

Gelukkig gelooft de Vlaamse overheid in de missie van Millibeter. "Ik heb mijn bedrijf kunnen opstarten dankzij innovatiesubsidies. De wil om het wetgevend kader aan te passen, is zeker aanwezig, zowel in België als in Europa. Het is een kwestie van tijd. Ondertussen blijven wij het gebruik van slachtafval en mest als larvenvoedsel onderzoeken. Als de wetgeving verandert, zijn wij klaar om ook dat proces te industrialiseren."

Industriële schaal

De toekomst oogt dus rooskleurig. "In de loop van 2017 neemt Millibeter een fabriek in gebruik met een verwerkingscapaciteit van 40 ton organisch afval per dag. Voor de chemie- en veevoederindustrie is die opschaling cruciaal. Er bestaat zeker interesse voor onze duurzame oplossing, maar om te kunnen concurreren met courante grondstoffen moeten we veel meer larven kweken."

DUURZAAMHEIDSWINST IN CIJFERS

► Bioconversie van 30 procent: 1 ton afval levert ongeveer 300 kg verse larven op. Die bevatten ongeveer 60 kg eiwitten, 50 kg vetten en 7 kg chitine.  

VOORDELEN

► Larven zetten organisch afval om in waardevolle grondstoffen.