Ecodesign en de circulaire economie

Ecodesign spoort samen met de circulaire economie. Producten en diensten moeten zo ontworpen worden zodat ze functioneren binnen een circulaire economie.

Ecodesign

Ecodesign brengt een levenscyclusaanpak tot bij de de designers met als doel de impact van het product of dienst op het milieu zo laag mogelijk te houden.

De milieu-impact van een product aanpakken gaat verder dan het zoeken naar ecologische materialen. Een product heeft veel meer dimensies dan materiaal alleen en op al deze vlakken zijn er duurzame interventies mogelijk. 

Circulaire Economie

De circulaire economie richt zich op een maximale herbruikbaarheid van producten en grondstoffen en een minimaal waardeverlies. 

Meer weten over de circulaire economie? >

Ecodesign strategieën

De meeste beslissingen die invloed hebben op het product zelf, situeren zich in de ontwerpfase. Het levenscyclus-scenario gebaseerd op het 'Lifecycle Design Strategy-wheel (LiDS-wheel), is een tool om alle dimensies in kaart te brengen. Dit scenario is opgebouwd uit 8 stappen die een product doorloopt tijdens zijn levenscyclus.

FUNCTIE

Ga op zoek naar de optimale functievervulling van een behoefte. Herzie deze optimale functievervulling regelmatig en stem deze af op de veranderende marktvraag.

 

BEHOEFTE & MARKTVRAAG

Denk na over de behoefte die het product zal vervullen en bevraag en onderzoek hiervoor de markt. Een product dat aan een behoefte voldoet waar geen marktvraag naar is, is een overbodig product. Ook functies en eigenschappen waar geen vraag naar is, zijn overdaad.

INNOVEER

Het integreren van verschillende functies in één product, betekent een materiaal- en ruimtebesparing.

MODULARITEIT

Voorzie de mogelijkheid om bijkomende functies aan te kopen en modulair toe te voegen aan het basisproduct. Een modulair product heeft nog bijkomend het voordeel dat er beschadigde onderdelen vervangen of hersteld kunnen worden.

PRODUCT-DIENST-COMBINATIE

Combineer een product en het aanbieden van een dienst. Hierdoor wordt het gebruik van één product verdeeld over een groep van mensen. Het vertalen van een materieel product naar een dienst, zorgt voor een besparing van productieprocessen en materialen omdat de milieu-impact van één product verdeeld wordt over verschillende gebruikers. Om de functionaliteit te waarborgen en de levensduur van de producten te verhogen, is regelmatig onderhoud nodig. Op basis van een onderhoudscontract kan het bedrijf zich ertoe verbinden een dienst te leveren op het gewenste niveau van de klant. Door het aanbieden van extra diensten zoals reparatie, onderhoud, upgraden, maar ook advies en consultancy, gaat de totale waarde van het product, of beter van de product-dienstcombinatie, omhoog.

 

dinsdag 21 mei 2019

's werelds eerste circulaire veiligheidsschoen Na een periode van intensief onderzoek lanceerde EMMA Safety Footwear haar volgende generatie veiligheidsschoenen: veiliger, comfortabeler én 100% ci…

 

zondag 21 mei 2017

"De vraag naar goedkope maar bruikbare apparaten is groot" Mark Adriaenssens, Out Of Use Een oude printer, een versleten lcd-scherm ... Wat doe je als bedrijf met elektrische, el…

 

zondag 21 mei 2017

"Elke nieuwe Axia®-stoel bevat hergebruikte onderdelen." Nele Baes, MVO & Sales support BMA Ergonomics   Wie vaak aan zijn pc gekluisterd zit, weet het uit ervaring: een degel…

Grondstoffen

Gebruik geen energie-intensieve en schadelijke materialen.

 

ONSCHADELIJKE MATERIALEN

Vermijd schadelijke stoffen voor de menselijke gezondheid, ecosystemen en biodiversiteit door ze te verminderen en/of te vervangen door alternatieven. Schadelijk zijn bijvoorbeeld additieven, zoals bepaalde kleurstoffen, hitte- en UV-stabilisatoren, brandvertragers, weekmakers, vulstoffen, anti-oxidanten.

Schadelijke stoffen kunnen vrijkomen tijdens elke fase in de levenscyclus van het product, zoals tijdens productie in de fabriekshal, tijdens het gebruik door de consument en tijdens de verbranding of het storten bij de afdanking.

De keuze voor een schadelijker materiaal is te verantwoorden wanneer het materiaal positieve eigenschappen bevat die een langere levensduur of een betere productkwaliteit bevorderen. De nodige inspanningen moeten genomen zijn om de stof uit de afvalstroom te houden. Dit kan door het aanbrengen van materiaalidentificatie en de terugname en ontmanteling.

GERECYCLEERDE MATERIALEN

Gebruik waar mogelijk gerecycleerde grondstoffen. Deze kunnen zowel uit 100% recyclaat bestaan als blends met een primaire grondstof zijn.

RECYCLEERBARE MATERIALEN

Materialen moeten zo zuiver mogelijk blijven om het latere recyclageproces niet in het gedrang te brengen. In de praktijk is het zo dat producten niet gedemonteerd worden tot hun materiaal- of monostromen omwille van de hoge kost en de tijdsdruk. Het zijn net de monostromen die in aanmerking komen voor een hoogwaardige materiaalrecyclage. Recyclaten van gemengde stromen zijn steeds van een minderwaardige kwaliteit in vergelijking met monomateriaal. Materialen die moeilijk of niet van elkaar te scheiden zijn, moeten compatibel zijn om als recycleerbaar te worden beschouwd.

De toepassing van recycleerbare materialen moet dus steeds samengaan met een snelle en makkelijke demontage van het product, een materiaalidentificatie of labeling van de onderdelen en/of een terugnamesysteem.

HERNIEUWBARE MATERIALEN

Vermijd het gebruik van schaarse materialen door minimalisatie en substitutie door alternatieven.

Hoe schaarser, hoe duurder: dit opent commerciële perspectieven voor hernieuwbare grondstoffen als materiaal of als additief in een materiaal. Onderzoek naar hernieuwbare materialen evolueert zeer snel, informeer daarom bij uw sectorspecifiek kenniscentrum welke hernieuwbare alternatieven mogelijk zijn.

Materiaalefficiëntie

Pas de juiste materialen zo efficiënt mogelijk toe.

 

EFFICIËNT MATERIAALGEBRUIK

Kies een productietechniek die zo efficiënt mogelijk gebruik maakt van aangekochte grondstoffen en die zo min mogelijk afval tot gevolg heeft. Een handige indicator om efficiënt materiaalgebruik op te volgen is: nettogewicht materiaal in product / brutogewicht materiaal nodig voor productie.

Productieafval moet men zo veel mogelijk vermijden en bij voorkomen recycleren of op een andere milieuverantwoorde wijze verwerken.

LICHTGEWICHT MATERIALEN & CONSTRUCTIES

Toepassingen met een lichter gewicht hebben een verlaagde totale milieu-impact tot gevolg. De verlaging van de milieu-impact is te wijten aan de besparing op grondstoffen bij de lichtgewicht constructies en het lagere brandstofverbruik bij transporten op lange afstanden van lichtgewicht materialen en constructies.

Uiteraard mogen producten niet zo licht geconstrueerd worden dat dit ten koste gaat van hun technische levensduur en betrouwbaarheid. 

Productie

Pas low-impact productietechnieken toe en reduceer het aantal stappen.

 

LOW-IMPACT TECHNIEKEN

Pas low-impact productietechnieken toe die grondstoffen en energie zo efficiënt mogelijk inzetten en afval en emissies tot een minimum beperken.

REDUCTIE PRODUCTIESTAPPEN

Door het aantal productiestappen te reduceren, bespaart men op doorlooptijd en productiekosten.

Distributie & Verkoop

Minimaliseer het gewicht en het volume van product en verpakking.

LOGISTIEK

Optimaliseer de logistiek en distributieplannen zodat transportafstanden zo kort mogelijk zijn en kies indien mogelijk voor lokale leveranciers.

Kies bovendien voor milieuverantwoorde transportmethoden zoals het transport over het water of per spoor.

GEWICHT & VOLUME

Hoe lager het gewicht en het volume van het product, hoe lager het brandstofverbruik tijdens de transportfase.

Maximaliseer de hoeveelheid product per volume.

Ontwerp uw product als demonteerbaar. Dit kan een positief effect op het volume van het producten hebben en zal later in de afdankingsfase van het product de recyclage bevorderen.

Zorg ervoor dat lucht of water onttrokken kunnen worden aan producten.

VERPAKKING

Kies voor milieuverantwoorde verpakkingen met een lage milieubelasting.

Zorg voor een zo zuinig mogelijk materiaalverbruik bij het verpakken.

Kies voor verpakkingen die sterk genoeg zijn zodat tijdens opslag en transport geen extra verpakking meer nodig is om ze bijvoorbeeld te stapelen.

Door af te stemmen met klanten en leveranciers over de verpakkingsbehoefte en -mogelijkheden kan het bedrijf meer milieuverantwoord omgaan met verpakkingen. Zo wordt er misschien op termijn voor een retourverpakking gekozen of vinden herbruikbare verpakkingen sneller hun weg.

Gebruik

Hou rekening met de milieu-impact van het verbruik van hulpstoffen zoals energie en water.

 

ENERGIEVERBRUIK BIJ DE CONSUMENT

Hou het energieverbruik van het product zo laag mogelijk, zowel wanneer het product operationeel is als in standby-stand.

Ontwerp een knop dat het product volledig uitschakelt.

Gebruik een duidelijk zichtbare en zuinige indicator die de gebruiker informeert dat het toestel nog in standby staat en dus energie verbruikt. Het verbruik in standby-modus of sluimerverbruik van een gemiddeld gezin bedraagt 500 kWh per jaar en kan tot 10 % van de totale elektriciteitsrekening van de consument omvatten.

Ontwikkel opladers die automatisch uitschakelen als het toestel volledig opgeladen is of bij langdurig niet-gebruik.

GRONDSTOFFENVERBRUIK BIJ DE CONSUMENT

Naast energie vraagt een product vaak nog andere hulpstoffen tijdens de gebruiksfase door de klant. Beperk de milieu-impact en de kosten voor de klant door een zo laag mogelijk verbruik van hulpstoffen. 

Levensduur verlengen

Zorg ervoor dat het product een lange levensduur heeft.

ONDERHOUD & REPARATIE

Informeer de klant over het nodige onderhoud van het product. Zorg dat reparatie van het product en zijn onderdelen mogelijk is door het product modulair op te bouwen. Kijk ook naar de ecodesign strategieën mbt de functie voor meer info over modulariteit.

De aankoop van een nieuw product zou financieel niet aantrekkelijker mogen zijn dan de reparatie.

MODEGEVOELIGHEID

Zorg dat de modegevoeligheid van het product niet in contrast staat met de levensduur van het product. Producten met een relatief lange levensduur worden best niet modegevoelig ontworpen. Door modulariteit kan men alsnog een persoonlijke toets aan het product geven.

PEOPLE-CENTERED DESIGN

De gebruiker-productrelatie kan versterkt worden door de klant zoveel mogelijk te betrekken bij het ontwerp en de klant de mogelijkheid te geven om een persoonlijke toets te geven aan het product. Door een emotionele band te creëren, zal de gebruiker minder snel geneigd zijn het product te vervangen en beter voor zijn product zorgen.

End-of-Life

Ontwerp producten volgens het principe 'Design for Disassembly'.

DESIGN FOR DISASSEMBLY

Hierbij worden producten ontworpen die snel en makkelijk demonteerbaar zijn met het oog op hergebruik en recyclage van de componenten.

Eenvoudige en snel te demonteren verbindingspunten hebben de voorkeur. Gebruik zo weinig mogelijk permanente verbindingen. Zorg bovendien dat de verbindingspunten gemakkelijk identificeerbaar en bereikbaar zijn.