Rotor Deconstruction

Rotor redt waardevolle bouw- en interieurelementen van de sloophamer

Het Brusselse architectencollectief Rotor ontmantelt waardevolle gebouwinrichtingen en stimuleert het hergebruik ervan. "We lieten ons inspireren door de slooppraktijk aan het einde van de 19de eeuw. Toen was een afbraaksite tegelijk een soort openluchtwinkel voor tweedehands bouwmaterialen."

Rotor Deconstruction (Rotor DC) is een spin-off van het ontwerp- en onderzoeksbureau Rotor. Sinds 2013 houdt zij zich bezig met de ontmanteling en doorverkoop van kwaliteitsvolle materialen en interieurelementen uit vooral naoorlogse kantoorpanden en openbare gebouwen. "Gebouwen worden vaak helemaal gestript als ze worden herontwikkeld of gerenoveerd, of als er een nieuwe huurder intrekt", vertelt medeoprichter Lionel Devlieger. "Alles wat zich tussen vloer en plafond bevindt, gaat de afvalcontainer in. Dat is zonde. Rotor DC ontmantelt de nog bruikbare binnendeuren, ramen, verlaagde plafonds, systeemwanden, sanitaire uitrustingen, vloertegels en verlichtingsarmaturen, en geeft ze een nieuwe bestemming."

Klaar voor het tweede leven

Rotor DC werkt nauw samen met sloopaannemers, overheden, vastgoedbedrijven en andere gebouweigenaren. "Wanneer er een renovatie of verhuizing op komst is, lichten ze ons in. We bezoeken het gebouw, maken foto's en stellen een inventaris op. Dat is een gedetailleerde lijst van alle elementen die voor hergebruik in aanmerking komen, inclusief afmetingen en verkoopprijs. De prijs is afhankelijk van verschillende factoren, waaronder de complexiteit van de ontmanteling. We hebben verschillende modellen van samenwerking. Soms betaalt de gebouweigenaar ons om materialen en elementen te ontmantelen, en soms betalen we zelf een kleine bijdrage (bijvoorbeeld de schrootprijs). Als we producten nog moeten herstellen of schoonmaken, rekenen we dat door aan de klant. We vragen ongeveer 20 tot 50 procent van de nieuwwaarde."

Ontmanteling op bestelling

Rotor DC bezorgt de inventaris vervolgens aan potentiële klanten, die hun bestellingen doorgeven. "Onze doelgroep is heel gevarieerd. Architecten, aannemers en interieurdesigners, maar ook particulieren, grotere bedrijven en overheden zijn meer en meer geïnteresseerd in tweedehandse bouw- en interieurelementen. Zij kopen bij ons vanuit een ecologische overtuiging of vanwege onze lage prijzen. In de twee à drie weken voor de sloopaannemer langskomt, ontmantelen we alle bestelde producten en materialen. Klanten komen hun bestelling zelf afhalen op de site. Zo besparen we transportkosten en houden we de ketens kort. Alleen heel waardevolle items ontmantelen we ook als we er niet meteen een klant voor hebben. We slaan die stukken op in onze opslagplaats in Vilvoorde en verkopen ze op een later moment, bijvoorbeeld via onze website."

"Vanaf 2017 zal Rotor DC zijn klantennetwerk ook openstellen voor erkende derden die aan recuperatie van kwaliteitsvolle bouwelementen doen. De winkel en webshop van Rotor DC wordt dan een verkoopwinkel voor verschillende zelfstandige operatoren."

Laaggeschoolden aan de slag

Het selectief ontmantelen voorkomt niet alleen dat waardevolle producten als afval worden afgevoerd, maar biedt ook een antwoord op de hoge werkloosheid onder laaggeschoolde werkkrachten. "De sloopindustrie heeft zich de afgelopen eeuw geïndustrialiseerd. Vroeger werden gebouwen handmatig ontmanteld, maar de hamers en beitels zijn geleidelijk vervangen door machines. Met onze ambachtelijke werkwijze brengen we weer mensen op de werf. Dat biedt perspectief in termen van tewerkstelling, zeker in een grote stad als Brussel."

Handboek voor overheden

"We streven naar 10 procent hergebruik per gebouw. Maar ook als we maar 1 procent kunnen ontmantelen, is dat pure winst. Ontmanteling en hergebruik van bouwmaterialen gebeurt nog veel te weinig. Dat komt onder meer doordat de wetgeving niet gericht is op dit soort praktijken. Maar er is hoop: Rotor heeft een handboek geschreven over de toegestane wettelijke procedures voor recuperatie van waardevolle elementen uit overheidsgebouwen. Dat Vademecum is vrij te raadplegen op onze website. We werken nu aan een soortgelijk document over het hergebruik en de re-integratie van tweedehandse materialen in nieuwe gebouwontwerpen."